Amsterdamse grachten

De bekendste grachten zijn de Singel, Prinsengracht, Herengracht en Keizersgracht. Deze grachten liggen als een spinnenweb rond het centrum van de stad. Gezamenlijk hebben ze een lengte van ruim10 kilometer en een gemiddelde diepte van 2.40 meter bij een breedte van ongeveer 27 meter. Met de aanleg van de grachtengordel werd in 1613 begonnen. De grachten waren oorspronkelijk bedoeld voor de nieuwe rijkdom die de stad bevolkte en waren dan ook royaal van opzet. Achter de huizen was veel ruimte voor tuinen en groen.

In het verleden waren er meer grachten dan er nu zijn. In de periode tussen 1857 en 1895 zijn er in totaal zestien grachten gedempt. Hier waren hygiënische redenen voor, maar het voornaamste doel was om het verkeer meer ruimte te geven. In 1890 werden de Rozengracht en in 1895 de Warmoesgracht gedempt om een goede tramverbinding mogelijk te maken met de nieuwe stadsuitbreidingen in het westelijke gedeelte van de stad.

Voorbeelden van andere gedempte grachten zijn: de Rozengracht, de Vijzelgracht, de Overtoomsche vaart en de Nieuwezijds Voorburgwal. Na de demping van de laatst genoemde gracht was de maat vol voor de Amsterdamse bevolking. Een gracht met verrassende pleintjes, kerken en monumenten was veranderd in een kale straat. Felle protesten zorgden ervoor dat de plannen voor de demping van de Reguliersgracht en de Spiegelgracht werd voorkomen.

Een ander opvallend aspect aan de historie van de Amsterdamse grachten is de kwaliteit van het grachtenwater. Vroeger was het helder en schoon genoeg om er bier mee te brouwen. Later gebruikten Amsterdammers de grachten voor het lozen van afval en ontlasting. Hierdoor was er met name in de zomermaanden sprake van stankoverlast in de stad. Veel welgestelde Amsterdammers vertrokken vanwege de stankoverlast in de zomermaanden naar Oud-Zuid. Door de aanleg van sluizen kon de stad het water spuien, waardoor de kwaliteit van het water verbeterde.